مفهوم گره در گره‌چینی

گره عبارت است از مجموعه اشکال غالبا هندسی که به طور هماهنگ در یک کادر کنار هم قرارگرفته باشد کادر گره مرکب ازتعدادی زمینه گرهاست که در داخل کادر تکرار شده است هر زمینه گره یا اصطلاحا آلات گره مجموعه ای از آلات هندسی است که به هر یک از آنها آلت گره می گویند بنابراین در گره چینی یا گره سازی واحد کارآلت گره است در اینجا تذکر این نکته لازم است که مرحله ترسیم کار را گره چینی و مرحله عملی کار را گره سازی می نامند مرحله گره چینی در واقع نوعی رسم فنی در معماری سنتی ایران محسوب می شود

۱- گره :

عبارتست از ترکيبی يکپارچه از نقش های هندسی متنوعی که در يک چارچوب مشخص به ط

ور هماهنگ و مکمل قرار گرفته اند.

۲- واگيره :

کوچکترين جزء قابل تکرار هر گره است که در يک چارچوب مشخص به روشی معين رسم می شود. واگيره به تنهايی در اجرای گره به کار نمی رود، بلکه پس از تکرار در جهت های خاص، گره نمايان می شود.

۳- واحد گره (زمينه گره) :

قسمتی از گره است که از تکرار واگيره حاصل می شود و همهٔ ويژگی های گره در آن آشکار است. واحد گره را هم می توان به تنهايی در اجرای گره به کار گرفت و هم در چارچوب وسيع گسترش داد. هنگامی که بخواهند از گره برای اجرای يک اثر هنری استفاده کنند. ابتدا به تناسب طول و عرضِ محل موردنظر، واگيرهٔ آن را رسم نموده و سپس با تکرار واگيره، واحد گره (زمينه گره) را به دست م یآورند. آ نگاه از واحد گره به تنهايی يا در صورت لزوم با گسترش آن، در تزئين يک اثر هنری بهره می برند. چارچوب برای ترسيم واگيره در انواع گره به شکل های مربع، مستطيل و گاه قسمتی از دايره است.

۴- آلت گره :

عبارتست از، هر واحد از مجموع نقوش هندسی که در يک زمينه (واحد گره) قرار گرفته باشند. لذا واحد کار در گره چينی و گره سازی گويند. آلت گر هها برحسب آن که مشابه يا الهام گرفته از کدام عنصر طبيعی يا مصنوعی باشد. شکل و نام متفاوتی داشته و به گروه های زير طبقه بندی می شوند.

الف) آلت های گره الهام گرفته از گياهان

ب) آلت های گره الهام گرفته از حيوانات

ج) آلت های گره الهام گرفته از اشياء

د) آلت های گره الهام گرفته از اشکال هندسی

ه) آلت های گره الهام گرفته از کرات آسمانی

و) آلت های گره انتزاعی

هر آلت دارای شکل خاصی است که بنا به شباهتش به اشیاء طبیعی یا مصنوع ساخته دست بشر نام گذاری شده است.علت این است که هرگاه هنر مندان با الهام ازاشیاء دور واطراف خود نقش و طرح تازه ای بوجود می اوردند به تناسب شباهت آنها نامی هم بر آنها مینهادند.این نامها در طول سالها سینه به سینه از استاد به شاگرد منتقل شده وتا امروز باقی مانده است.

.